İspanya'daki Katalonya'nın özerk yapısı, PKK tarafından "model" olarak dile getirildi. Katalonya'daki modelin büyük avantajları olmasına rağmen, ülkenin İspanya ekonomisindeki yeri, Türkiye'deki tablodan bambaşka bir görüntü sergiliyor.
İspanya'nın El Mundo gazetesine konuşan KCK Yürütme Konseyi Başkanı Murat Karayılan, geçtiğimiz günlerde İspanya’nın en geniş otonomisine sahip olan Katalonya statüsü elde edilirse, silahları Birleşmiş Milletler’e teslim edeceklerini söyledi.
Katalonya’nın özerklik statüsü, kağıt üzerinde bakıldığında bölgenin birçok ihtiyacına yanıt veren bir model. Ancak Katalonya’nın Türkiye bağlamında, Kürtler için tartışılması, büyük bir tuhaflık barındırıyor. Zira Katalonya, İspanya’nın en zengin bölgelerinden biri. Katalonya, İspanya’daki üretimin dörtte birini sağlıyor. Barcelona’nın turizm geliri, özellikle son krizle birlikte büyük sıkıntı yaşayan İspanya ekonomisinin en önemli unsurlarından biri.
Katalonya nasıl bir yer?İber Yarımadası’nın kuzeydoğusunda yer alan Katalonya (Katalunya) İspanya’daki 17 özerk bölgeden biridir. Başkenti Barcelona olan Katalonya, Barcelona, Gerona, Lerida ve Taragona olmaz üzere kendi içinde 4 büyük bölgeden oluşur. İdari yapı, bu bölgelerinde merkeze bağlı belediye düzeyindeki yerel yönetimleri ile şekillenir. Bölgedeki 946 belediye de iç işlerinde belli ölçüde otonomi sahibidir.
Katalonya, kendi meclisine, başkanına, Yürütme Kurulu’na ve hükümetine sahip bir “eyalet” konumundadır. Otonomi Statüsü Katalonya’ya, İspanyol hükümetinden bağımsız bir şekilde ya da işbirliği içerisinde kendi kendini yönetme hakkı tanır.
İspanya devletinden farklı olmak üzere kendi başkanı, bayrağı ve milli marşı olan Katalonya’nın Katalanca, İspanyolca ve Aranca olmak üzere üç resmi dili vardır. Bölge içi idari ve siyasi yazışmalar Katalanca yürütülür Katalan dilinde çok sayıda gazete, televizyon ve radyo kanalı bulunur. İlk ve orta düzeydeki okullarda eğitim dili genellikle Katalanca’dır, İspanyolca’nın öğretilmesi ise zorunludur.
Katalonya Statüsü ne zaman gündeme geldi?Katalonya Otonomisi olarak ifade edilen statü, Katalan toprakları içinde yaşayan halkı ve buradaki idari ve siyasal kurumları bağlayan düzenlemeler bütünüdür. Statü, Katalan halkının hak ve sorumlulukları, Katalan bölgesindeki idari kurumlar, siyasal yapılar ve uygulamaları, Katalonya’nın ülke merkezi ve diğer bölgelerle ilişkilerini, Katalan Hükümeti’nin ekonomik yapısını tanımlıyor.
Şu anda uygulanmakta olan Katalonya Otonomisi 18 Haziran 2006’da yapılan bir referandumla kabul edilmiştir. Asıl olarak 1919’da Katalonya özerk bölgesi tarafından başlatılan bir statü projesi ile ilk olarak gündeme gelen bu model, 1928’de Havana’da sürgünde olan Katalanlar tarafından hazırlanan Anayasa projesi ile geliştirilmiştir.
Katalonya ilk olarak 1932’de otonomi statüsünü elde etmiş, ancak statü İspanya İç Savaşı’ndan sonra Franco tarafından yasaklanmıştır. 1979’da ikinci bir statü referandumla oylanarak kabul edilmiştir. 2006’da yapılan referandumla ise 1979 Katalonya Otonomi Statüsü, Katalonya özerk yönetiminin yetkisini genişletilmesi kabul edilmiştir.Katalonya’da devlet örgütlenmesi nasıldır?Katalonya, tüm bölgelerin kendi vekilleriyle temsil edildiği, yasama yetkisine sahip bir Meclis’e, İspanya Kralı tarafından aday gösterilen kişilerden birinin Meclis tarafından seçilerek başkanlığını yaptığı, yürütme yetkisini elinde bulunduran bir Hükümet Konseyi’ne, İspanya Devleti’nin Yargıtay’ına bağlı bir Yüksek Mahkeme’ye sahiptir.
Katalan parlamentosunda altı siyasi parti vardır. Meclisi oluşturan vekiller bu partilerin adayları arasından seçilir.
Siyasi irade İspanya’da var olan 17 özerk bölge ve bir merkezi hükümete bölünmüş durumdadır. Bunlar arasından Bask ve Galiçya bölgeleri ile birlikte Katalonya da belli bir etnik kökeni temsil ettiği için hızlı ve daha kolay bir süreç ile otonomi kazanabilmiştir. Bu bölgeler kendi otonomi statüleri ile iç işlerinde büyük ölçüde serbest bırakılmışlardır.
Katalonya hükümeti, toprakları içerisindeki eğitim, kültür, sağlık, çevre, iletişim, ulaşım, ticaret, güvenlik ve adalet mekanizmalarını yapacağı yasal düzenlemelerle İspanya devletinden bağımsız bir şekilde yapılandırma yetkisine sahiptir. Mossos d’Esuarda adlı kendi polis gücüne sahip olan Katalonya’da İspanya devletinin istihbarat görevlileri de sınır kaçakçılık ve terör gibi konularda önlem almak üzere görev yaptığı bilinir.
Adalet sistemi büyük ölçüde İspanya devleti tarafından yönetilir.Anayasa’da otonomiOtonomi, İspanya’daki tüm özerk bölgeler için olduğu gibi Katalonya için de İspanyol Anayasası’nda korunur. Anayasanın 2. Maddesi’nde “Bu anayasa, İspanyol ulusunun ayrışmazlığına, tüm İspanyolların anavatanı olan bu ülkenin bölünmezliğine dayanır ve onu oluşturan ulusların ve bölgelerin kendini kendilerini yönetme hakkını ve aralarındaki dayanışmayı tanır ve garanti altına alır” ifadesi yer alır.
1978 Anayasası ile “otonomiler devleti” olarak anılmaya başlanan İspanya, kendi kendini yönetme yetkisi olan bölgelerin belirlenip otonomi statüsüne kavuşmasında, iki ya da daha fazla ilin ortak bir tarihi ve kültürel mirasa, benzer ekonomik özelliklere sahip olması; tek bir ilin belirli bir tarihi kimliği ve arka planı olması ve diğer yerlerden ayrılan bir toprak bütünlüğüne sahip olması gibi kıstaslara göre hareket eder. Anayasa ayrıca bir tarihi ve bölgesel kimliği temsil etmeyen illerin ve il sayılamayacak statüdeki yerleşim yerlerinin de otonomi statüsünde özerklik kazanması da istisnasına da imkan tanır.
İspanya Anayasası’nın 3. maddesinin 1. Bendinde İspanyolca olarak bildiğimiz ve Madrid’de konuşulan dil olan Kastilyanca’nın devletin resmi dili olduğu, bütün İspanyolların bunu bilme ve kullanma görevi ve hakkı olduğu belirtilirken, 2. bendinde ise diğer dillerin de özerk topluluklar nezdinde, statülerine bağlı olarak, resmi dil olabileceği ifade ediliyor.
4. maddenin 2. bendinde otonomi sahibi bölgelerin bayrak ve sembollerinin resmi olarak kabul edildiği, bunların resmi kurumlarda İspanyol bayrağı ile birlikte kullanılabileceği belirtiliyor.
133. maddenin 2. bendinde otonomi sahibi bölgelerin Anayasa ile uyumlu olarak kendi vergi sistemini oluşturabileceği ve vergi toplayabileceği ifade ediliyor. 147. Madde statünün kazanılması için gerekli olan şartlardan bahsediyor.
156. madde bölgelere ekonomik ve finansal faaliyetlerde otonomi tanırken 157. madde bölgelerin vergi belirleme ve tahsil etme usullerindeki otonomiyi tanımlıyor.
Zengin KatalonyaKatalonya, İspanya ekonomisi için en önemli bölgelerden biri. Tüm ülkede yapılan üretimin yaklaşık yüzde 25’i Katalonya’da gerçekleşiyor. Bu oran yüzölçümü de hesaba katılacak olursa Katalonya’nın üretim faaliyetleri açısından en verimli bölge olduğu anlamına geliyor.
Avrupa Birliği üyesi on bir ülkeden daha büyük nüfusa sahip Katalonya’da özel sektör İspanya’nın diğer bölgelerine kıyasla çok daha gelişmiş. Çok sayıda küçük ve orta ölçekli işletmeye Pazar sağlayan bu bölge İspanya nüfusunun yüzde 16’sına tekabül etmesine rağmen Gayrisafi Yurtiçi Hasıla’nın yüzde 20’sine sahip ve tüm endüstri ürünlerinin ise yüzde 35’ini üretiyor. İspanya hükümetinin toplam vergi gelirinin yüzde 25’ini oluşturan Katalonya en az kamu yatırımı yapılan bölgelerden biri. Madrid hükümeti Katalonya’dan ödenen vergileri bölgeye para olarak geri ödüyor.
Katalonya finansal açıdan da hatırı sayılır bir özne. İspanya’daki 46 bankanın 10’u Katalanlara ait.
Barcelona’nın başkent olduğu bölgede turizm de büyük bir gelir kaynağı. Ülke çapında turizm gelirinin yüzde 30’unu elinde tutan Katalonya’da kişi başına düşen milli gelir de ülke ortalamasının yüzde 22 üzerinde.
Her ülkede yerelleşme ve özerklik tartışmalarının en önemli başlığı ekonomi oluyor. Zira biçimsel düzenlemeler ve kültürel hakların verilmesi görece daha kolay olmasına rağmen, ülke içindeki gelirin nasıl paylaşılacağı en büyük soru işaretini oluşturuyor. Katalonya’nın durumunda, İspanya bu özerk bölgeye hiçbir kaynak aktarmıyor, aksine buranın İspanya’nın parçası olarak kalması için elinden gelen her şeyi yapıyor. Katalonya, Türkiye örneği düşünüldüğünde Güneydoğu’dan ziyade Marmara bölgesini andırıyor. Bu gerçek, Katalonya’nın Kürtler açısından model olabilmesi olasılığını fazlasıyla zorluyor.
İspanya'nın El Mundo gazetesine konuşan KCK Yürütme Konseyi Başkanı Murat Karayılan, geçtiğimiz günlerde İspanya’nın en geniş otonomisine sahip olan Katalonya statüsü elde edilirse, silahları Birleşmiş Milletler’e teslim edeceklerini söyledi.
Katalonya’nın özerklik statüsü, kağıt üzerinde bakıldığında bölgenin birçok ihtiyacına yanıt veren bir model. Ancak Katalonya’nın Türkiye bağlamında, Kürtler için tartışılması, büyük bir tuhaflık barındırıyor. Zira Katalonya, İspanya’nın en zengin bölgelerinden biri. Katalonya, İspanya’daki üretimin dörtte birini sağlıyor. Barcelona’nın turizm geliri, özellikle son krizle birlikte büyük sıkıntı yaşayan İspanya ekonomisinin en önemli unsurlarından biri.
Katalonya nasıl bir yer?İber Yarımadası’nın kuzeydoğusunda yer alan Katalonya (Katalunya) İspanya’daki 17 özerk bölgeden biridir. Başkenti Barcelona olan Katalonya, Barcelona, Gerona, Lerida ve Taragona olmaz üzere kendi içinde 4 büyük bölgeden oluşur. İdari yapı, bu bölgelerinde merkeze bağlı belediye düzeyindeki yerel yönetimleri ile şekillenir. Bölgedeki 946 belediye de iç işlerinde belli ölçüde otonomi sahibidir.
Katalonya, kendi meclisine, başkanına, Yürütme Kurulu’na ve hükümetine sahip bir “eyalet” konumundadır. Otonomi Statüsü Katalonya’ya, İspanyol hükümetinden bağımsız bir şekilde ya da işbirliği içerisinde kendi kendini yönetme hakkı tanır.
İspanya devletinden farklı olmak üzere kendi başkanı, bayrağı ve milli marşı olan Katalonya’nın Katalanca, İspanyolca ve Aranca olmak üzere üç resmi dili vardır. Bölge içi idari ve siyasi yazışmalar Katalanca yürütülür Katalan dilinde çok sayıda gazete, televizyon ve radyo kanalı bulunur. İlk ve orta düzeydeki okullarda eğitim dili genellikle Katalanca’dır, İspanyolca’nın öğretilmesi ise zorunludur.
Katalonya Statüsü ne zaman gündeme geldi?Katalonya Otonomisi olarak ifade edilen statü, Katalan toprakları içinde yaşayan halkı ve buradaki idari ve siyasal kurumları bağlayan düzenlemeler bütünüdür. Statü, Katalan halkının hak ve sorumlulukları, Katalan bölgesindeki idari kurumlar, siyasal yapılar ve uygulamaları, Katalonya’nın ülke merkezi ve diğer bölgelerle ilişkilerini, Katalan Hükümeti’nin ekonomik yapısını tanımlıyor.
Şu anda uygulanmakta olan Katalonya Otonomisi 18 Haziran 2006’da yapılan bir referandumla kabul edilmiştir. Asıl olarak 1919’da Katalonya özerk bölgesi tarafından başlatılan bir statü projesi ile ilk olarak gündeme gelen bu model, 1928’de Havana’da sürgünde olan Katalanlar tarafından hazırlanan Anayasa projesi ile geliştirilmiştir.
Katalonya ilk olarak 1932’de otonomi statüsünü elde etmiş, ancak statü İspanya İç Savaşı’ndan sonra Franco tarafından yasaklanmıştır. 1979’da ikinci bir statü referandumla oylanarak kabul edilmiştir. 2006’da yapılan referandumla ise 1979 Katalonya Otonomi Statüsü, Katalonya özerk yönetiminin yetkisini genişletilmesi kabul edilmiştir.Katalonya’da devlet örgütlenmesi nasıldır?Katalonya, tüm bölgelerin kendi vekilleriyle temsil edildiği, yasama yetkisine sahip bir Meclis’e, İspanya Kralı tarafından aday gösterilen kişilerden birinin Meclis tarafından seçilerek başkanlığını yaptığı, yürütme yetkisini elinde bulunduran bir Hükümet Konseyi’ne, İspanya Devleti’nin Yargıtay’ına bağlı bir Yüksek Mahkeme’ye sahiptir.
Katalan parlamentosunda altı siyasi parti vardır. Meclisi oluşturan vekiller bu partilerin adayları arasından seçilir.
Siyasi irade İspanya’da var olan 17 özerk bölge ve bir merkezi hükümete bölünmüş durumdadır. Bunlar arasından Bask ve Galiçya bölgeleri ile birlikte Katalonya da belli bir etnik kökeni temsil ettiği için hızlı ve daha kolay bir süreç ile otonomi kazanabilmiştir. Bu bölgeler kendi otonomi statüleri ile iç işlerinde büyük ölçüde serbest bırakılmışlardır.
Katalonya hükümeti, toprakları içerisindeki eğitim, kültür, sağlık, çevre, iletişim, ulaşım, ticaret, güvenlik ve adalet mekanizmalarını yapacağı yasal düzenlemelerle İspanya devletinden bağımsız bir şekilde yapılandırma yetkisine sahiptir. Mossos d’Esuarda adlı kendi polis gücüne sahip olan Katalonya’da İspanya devletinin istihbarat görevlileri de sınır kaçakçılık ve terör gibi konularda önlem almak üzere görev yaptığı bilinir.
Adalet sistemi büyük ölçüde İspanya devleti tarafından yönetilir.Anayasa’da otonomiOtonomi, İspanya’daki tüm özerk bölgeler için olduğu gibi Katalonya için de İspanyol Anayasası’nda korunur. Anayasanın 2. Maddesi’nde “Bu anayasa, İspanyol ulusunun ayrışmazlığına, tüm İspanyolların anavatanı olan bu ülkenin bölünmezliğine dayanır ve onu oluşturan ulusların ve bölgelerin kendini kendilerini yönetme hakkını ve aralarındaki dayanışmayı tanır ve garanti altına alır” ifadesi yer alır.
1978 Anayasası ile “otonomiler devleti” olarak anılmaya başlanan İspanya, kendi kendini yönetme yetkisi olan bölgelerin belirlenip otonomi statüsüne kavuşmasında, iki ya da daha fazla ilin ortak bir tarihi ve kültürel mirasa, benzer ekonomik özelliklere sahip olması; tek bir ilin belirli bir tarihi kimliği ve arka planı olması ve diğer yerlerden ayrılan bir toprak bütünlüğüne sahip olması gibi kıstaslara göre hareket eder. Anayasa ayrıca bir tarihi ve bölgesel kimliği temsil etmeyen illerin ve il sayılamayacak statüdeki yerleşim yerlerinin de otonomi statüsünde özerklik kazanması da istisnasına da imkan tanır.
İspanya Anayasası’nın 3. maddesinin 1. Bendinde İspanyolca olarak bildiğimiz ve Madrid’de konuşulan dil olan Kastilyanca’nın devletin resmi dili olduğu, bütün İspanyolların bunu bilme ve kullanma görevi ve hakkı olduğu belirtilirken, 2. bendinde ise diğer dillerin de özerk topluluklar nezdinde, statülerine bağlı olarak, resmi dil olabileceği ifade ediliyor.
4. maddenin 2. bendinde otonomi sahibi bölgelerin bayrak ve sembollerinin resmi olarak kabul edildiği, bunların resmi kurumlarda İspanyol bayrağı ile birlikte kullanılabileceği belirtiliyor.
133. maddenin 2. bendinde otonomi sahibi bölgelerin Anayasa ile uyumlu olarak kendi vergi sistemini oluşturabileceği ve vergi toplayabileceği ifade ediliyor. 147. Madde statünün kazanılması için gerekli olan şartlardan bahsediyor.
156. madde bölgelere ekonomik ve finansal faaliyetlerde otonomi tanırken 157. madde bölgelerin vergi belirleme ve tahsil etme usullerindeki otonomiyi tanımlıyor.
Zengin KatalonyaKatalonya, İspanya ekonomisi için en önemli bölgelerden biri. Tüm ülkede yapılan üretimin yaklaşık yüzde 25’i Katalonya’da gerçekleşiyor. Bu oran yüzölçümü de hesaba katılacak olursa Katalonya’nın üretim faaliyetleri açısından en verimli bölge olduğu anlamına geliyor.
Avrupa Birliği üyesi on bir ülkeden daha büyük nüfusa sahip Katalonya’da özel sektör İspanya’nın diğer bölgelerine kıyasla çok daha gelişmiş. Çok sayıda küçük ve orta ölçekli işletmeye Pazar sağlayan bu bölge İspanya nüfusunun yüzde 16’sına tekabül etmesine rağmen Gayrisafi Yurtiçi Hasıla’nın yüzde 20’sine sahip ve tüm endüstri ürünlerinin ise yüzde 35’ini üretiyor. İspanya hükümetinin toplam vergi gelirinin yüzde 25’ini oluşturan Katalonya en az kamu yatırımı yapılan bölgelerden biri. Madrid hükümeti Katalonya’dan ödenen vergileri bölgeye para olarak geri ödüyor.
Katalonya finansal açıdan da hatırı sayılır bir özne. İspanya’daki 46 bankanın 10’u Katalanlara ait.
Barcelona’nın başkent olduğu bölgede turizm de büyük bir gelir kaynağı. Ülke çapında turizm gelirinin yüzde 30’unu elinde tutan Katalonya’da kişi başına düşen milli gelir de ülke ortalamasının yüzde 22 üzerinde.
Her ülkede yerelleşme ve özerklik tartışmalarının en önemli başlığı ekonomi oluyor. Zira biçimsel düzenlemeler ve kültürel hakların verilmesi görece daha kolay olmasına rağmen, ülke içindeki gelirin nasıl paylaşılacağı en büyük soru işaretini oluşturuyor. Katalonya’nın durumunda, İspanya bu özerk bölgeye hiçbir kaynak aktarmıyor, aksine buranın İspanya’nın parçası olarak kalması için elinden gelen her şeyi yapıyor. Katalonya, Türkiye örneği düşünüldüğünde Güneydoğu’dan ziyade Marmara bölgesini andırıyor. Bu gerçek, Katalonya’nın Kürtler açısından model olabilmesi olasılığını fazlasıyla zorluyor.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder