Şirinler'in "devrimci", Şirin Baba'nın da "Marx taklidi" olduğu sıkça konuşulan bir efsane. Aslında çizgifilmde her siyasi görüşe yontulabilecek ögeler var. Çizgifilmin aşırı kadın düşmanı ve ırkçı ögeleri ise, unutulmuş görünüyor.
Şirinler çizgifilminin yaratıcısı Peyo'nun doğumgünü olan 25 Haziran, "Dünya Şirinler Günü" ilan edilmiş. Dün Radikal gazetesinde konuyla ilgili yer alan haberde, çizgifilme dair bazı genel bilgiler verildikten sonra, basılı gazetede kullanılan duyuru görselinden de anlaşıldığı kadarıyla asıl "okutması" beklenen ögeye yer verildi: Şirinler çizgifilminin bir komünizm propagandası olup olmadığı.
Bu konu uzun süre dost sohbetlerinde tartışıldı. İddialara göre Şirinler, "komün" biçiminde yaşanılan bir köy modeliyle, Soğuk Savaş yıllarında komünizm propagandası yapıyordu. Buna kanıt olarak çeşitli ögeler bulunuyordu. Örneğin herkesin kıyafetinin aksine Şirin Baba'nın kıyafetinin kırmızı olması "sosyalizme" gönderme, kocaman beyaz sakalı ise "Marx'a" atıf olarak değerlendiriliyordu. Gargamel kıyafetiyle "baskıcı dini kurumları" andırıyordu. Şirinler köyünde para kullanılmaması, Şirinlerin beslendiği şirin çileği tarlalarının herkese ait olması, köyde ibadethane olmaması da iddiayı destekleyen unsurlar olarak öne çıkıyordu.
Başka siyasi görüşler de kendine yontuyor
Fakat aslında çizgifilmde, başka siyasi görüşlere atfedilebilecek unsurlar da vardı. Örneğin dün Radikal'le aynı gün konuya dair bir haber yapan BBC, "Ancak Şirinler'in, her siyasi görüşün kendi perspektifine uygun bulabileceği bir yapısı da var" değerlendirmesiyle çizgifilme dair daha gerçekçi bir yaklaşımda bulundu.
BBC'deki haberde örnek olarak "İngiltere'deki Stafforshire Üniversitesi'nden sosyoloji profesörü Ellis Cashmore, Başbakan David Cameron'un 'Büyük Toplum' projesinde Şirinler'in yansımasının olduğunu söylüyor" ifadesine yer verildi.
Çizgifilmdeki her ögeye tek tek bakıldığında, birçok farklı yönde sonuca varmak mümkün. Yine örneğin büyünün sıklıkla kullanılmasının, "materyalist" düşünceyle uyuşmadığı da söylenebilir. Zaten çizgifilmin yaratıcısı Peyo da "komünizm propagandası" iddiaları için "garip ve gayrıciddi" diyordu.
İddialar bazen gerçekten tuhaflaşmıştı. Örneğin Peyo'nun sadece komünist değil, bir de "Stalinci" olduğu iddiasıyla, ukalalığı nedeniyle sık sık köyden kovulan Gözlüklü Şirin'i bilerek Troçki'ye benzettiği bile öne sürülmüştü.
Kadın düşmanlığı pek hatırlanmıyor
Türkiye'deki tartışmalarda genelde "sosyalizm propagandası var mıydı" konusu ele alınırken, çizgifilmdeki kadın düşmanlığı pek ele alınmıyor. Şirinler köyünde yalnızca bir kadın karakter vardı - Şirine.
Örneğin Brüksel'deki Karikatür Merkezi'nin direktörü Willem de Graeve, Şirinler'de kadın karakterlerin azlığını eğitimde Katolik kilesisinin etkisine bağlıyor.
Şirine nasıl yaratıldı?
Fakat sıkıntı yalnızca kadın karakter sayısının azlığı değildi. Şirine'nin yaratılış hikayesi, açık biçimde kadın düşmanı ve ırkçıydı. Kötü kalpli Gargamel, bir türlü alt edemediği Şirinler'i yenmek için bir "kadın şirin" yarattı ve köye gönderdi. Böylece erkek Şirinler'in arasında "nifak" sokacaktı.
Şirine bir süre kötülük yaymaya çalıştı, fakat sonunda Şirin Baba bir büyüyle Şirine'yi "iyileştirdi". Kötülüklerin anası olan kadın, bu büyüyle iyileştiğinde saçları siyahtan sarıya dönüştü - açık bir ırkçı gönderme. Üstelik "iyi" kadının topuklu ayakkabı ve mini etek giyen seksi bir kadın şeklinde tasvir edilmesi de, dönemin Hollywood kültürünün kadına bakışının bir yansımasıydı.
Şirinler çizgifilminin yaratıcısı Peyo'nun doğumgünü olan 25 Haziran, "Dünya Şirinler Günü" ilan edilmiş. Dün Radikal gazetesinde konuyla ilgili yer alan haberde, çizgifilme dair bazı genel bilgiler verildikten sonra, basılı gazetede kullanılan duyuru görselinden de anlaşıldığı kadarıyla asıl "okutması" beklenen ögeye yer verildi: Şirinler çizgifilminin bir komünizm propagandası olup olmadığı.
Bu konu uzun süre dost sohbetlerinde tartışıldı. İddialara göre Şirinler, "komün" biçiminde yaşanılan bir köy modeliyle, Soğuk Savaş yıllarında komünizm propagandası yapıyordu. Buna kanıt olarak çeşitli ögeler bulunuyordu. Örneğin herkesin kıyafetinin aksine Şirin Baba'nın kıyafetinin kırmızı olması "sosyalizme" gönderme, kocaman beyaz sakalı ise "Marx'a" atıf olarak değerlendiriliyordu. Gargamel kıyafetiyle "baskıcı dini kurumları" andırıyordu. Şirinler köyünde para kullanılmaması, Şirinlerin beslendiği şirin çileği tarlalarının herkese ait olması, köyde ibadethane olmaması da iddiayı destekleyen unsurlar olarak öne çıkıyordu.
Başka siyasi görüşler de kendine yontuyor
Fakat aslında çizgifilmde, başka siyasi görüşlere atfedilebilecek unsurlar da vardı. Örneğin dün Radikal'le aynı gün konuya dair bir haber yapan BBC, "Ancak Şirinler'in, her siyasi görüşün kendi perspektifine uygun bulabileceği bir yapısı da var" değerlendirmesiyle çizgifilme dair daha gerçekçi bir yaklaşımda bulundu.
BBC'deki haberde örnek olarak "İngiltere'deki Stafforshire Üniversitesi'nden sosyoloji profesörü Ellis Cashmore, Başbakan David Cameron'un 'Büyük Toplum' projesinde Şirinler'in yansımasının olduğunu söylüyor" ifadesine yer verildi.
Çizgifilmdeki her ögeye tek tek bakıldığında, birçok farklı yönde sonuca varmak mümkün. Yine örneğin büyünün sıklıkla kullanılmasının, "materyalist" düşünceyle uyuşmadığı da söylenebilir. Zaten çizgifilmin yaratıcısı Peyo da "komünizm propagandası" iddiaları için "garip ve gayrıciddi" diyordu.
İddialar bazen gerçekten tuhaflaşmıştı. Örneğin Peyo'nun sadece komünist değil, bir de "Stalinci" olduğu iddiasıyla, ukalalığı nedeniyle sık sık köyden kovulan Gözlüklü Şirin'i bilerek Troçki'ye benzettiği bile öne sürülmüştü.
Kadın düşmanlığı pek hatırlanmıyor
Türkiye'deki tartışmalarda genelde "sosyalizm propagandası var mıydı" konusu ele alınırken, çizgifilmdeki kadın düşmanlığı pek ele alınmıyor. Şirinler köyünde yalnızca bir kadın karakter vardı - Şirine.
Örneğin Brüksel'deki Karikatür Merkezi'nin direktörü Willem de Graeve, Şirinler'de kadın karakterlerin azlığını eğitimde Katolik kilesisinin etkisine bağlıyor.
Şirine nasıl yaratıldı?
Fakat sıkıntı yalnızca kadın karakter sayısının azlığı değildi. Şirine'nin yaratılış hikayesi, açık biçimde kadın düşmanı ve ırkçıydı. Kötü kalpli Gargamel, bir türlü alt edemediği Şirinler'i yenmek için bir "kadın şirin" yarattı ve köye gönderdi. Böylece erkek Şirinler'in arasında "nifak" sokacaktı.
Şirine bir süre kötülük yaymaya çalıştı, fakat sonunda Şirin Baba bir büyüyle Şirine'yi "iyileştirdi". Kötülüklerin anası olan kadın, bu büyüyle iyileştiğinde saçları siyahtan sarıya dönüştü - açık bir ırkçı gönderme. Üstelik "iyi" kadının topuklu ayakkabı ve mini etek giyen seksi bir kadın şeklinde tasvir edilmesi de, dönemin Hollywood kültürünün kadına bakışının bir yansımasıydı.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder